नाबार्ड आणि लुपिन मुळे शेतकऱ्यांना मिळतोय आधार स्तलंतराचे प्रमाण घटले .

डहाणू प्रतिनिधी : महेश भोये 

 नाबार्डने आपल्या 42 वर्षांच्या इतिहासात ग्रामीण उत्थान, महिला सक्षमीकरण,  शेतीतील नाविन्य, शेतकरी बांधवांचा विकास आणि ग्रामीण अर्थव्यवस्थेसाठी  महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे. गाव वाढवा, देश वाढवा हा मंत्र घेऊन नाबार्ड पालघर जिल्ह्यातील विविध गावात सातत्याने प्रयत्न करत आहे.

  गेल्या काही वर्षांत, जिल्ह्यातील 4 आदिवासी विकास कार्यक्रमांद्वारे (आदिवासी विकास निधी) जिल्ह्यातील 2000 शेतकऱ्यांना नाबार्डने फळबागा, चमेली बागा, मिरची लागवड, सूक्ष्म सिंचन, गांडूळ खत आणि सेंद्रिय खत, शेततळे उपलब्ध करून दिले आहेत. आणि मत्स्यपालन, आणि या शेतकर्‍यांचे केवळ तांत्रिक शिक्षण आणि कृषी क्षेत्रात आर्थिक सहाय्य देऊन त्यांचे स्थलांतर थांबवले नाही, तर उत्पादक संस्था विकास निधीसह त्यांचे आयोजन करून आणि त्यांना शेतीशी जोडून त्यांचे उत्पन्न वाढविण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे.  डहाणू तालुक्यातील धानिवरी गावातील शेतकऱ्यांनी सांगितले की, ते आजवर जवळच्या वीटभट्ट्या, इमारत बांधकाम इत्यादी कामासाठी जवळच्या शहरात जाऊन केवळ स्वतःच्या पोटापाण्यासाठी शेती करत कसे विस्थापित जीवन जगत होते. पण नाबार्ड आणि ल्युपिन फाऊंडेशनने त्यांना २५ आंबा आणि २० काजूची झाडे देऊन, त्यांना विविध उपकरणे देऊन, शेतीचे शिक्षण, खते आणि कीटकनाशकांचा वेळेवर वापर, करणे या विविध मार्गांनी शेतीसाठी प्रोत्साहन दिले. त्यांना रोगांपासून मुक्ती मिळवून देण्यासाठी शेती, जनावरांपासून त्यांचे संरक्षण करण्यासाठी तारांचे कुंपण. जे शेतकरी कामाच्या शोधात स्तलांतरी होत होते  ते आता स्वत:च्या शेतीतून वर्षभरात 2 लाख रुपयांपर्यंत कमाई करत आहेत. या शेतकऱ्यांना पाहून गावातील इतर शेतकरीही पुढे जाऊन आपल्या शेतात काम करीत आहेत.

त्याच बरोबर महिला सक्षमीकरण आणि उपजीविकेसाठी ग्रामीण उद्योजकता आणि कौशल्य विकास कार्यक्रम, सूक्ष्म उपक्रम विकास   आणि उपजीविका आणि उपक्रम विकास कार्यक्रम  च्या माध्यमातून 100 हून अधिक महिलांना नाबार्डने टेलरिंगचे दोन महिन्यांचे तांत्रिक शिक्षण दिले आहे. त्यांना बाजारपेठेशी जोडण्याचे काम करण्यात आले आहे. आता या महिला ग्लोबल देसीसारख्या बड्या ब्रँडमध्ये काम करून महिन्याला दहा ते पंधरा हजार रुपये कमवत आहेत. महिलांनी त्यांना कापणी, शिलाई, इस्त्री इत्यादीसाठी पैसे कसे मिळतात ते सांगितले. याशिवाय, नाबार्डने बचत गट - बँक जोडणी कार्यक्रम,  कृषी क्षेत्र प्रोत्साहन निधी अंतर्गत शेततळे,  मधमाशी पालन, इत्यादी विविध प्रकल्प राबविण्यात आले आहेत. 

या महिन्यात नाबार्ड  जिल्ह्यातील 15 शेतकऱ्यांना नवीन तंत्र शिकण्यासाठी मधमाशी पालनाच्या प्रगत शिक्षणासाठी पंजाब कृषी विद्यापीठात पाठवत आहे.

जिल्ह्यातील बांबू उद्योग आणि आदिवासी महिलांना प्रोत्साहन देण्यासाठी नाबार्डने विक्रमगड बांबू उद्योग उत्पादक कंपनीला ग्रामीण विकास निधी अंतर्गत मदत दिली आहे, जी पूर्णपणे आदिवासी महिलांनी पुरस्कृत केली आहे. या कंपनीत 250 महिला भागधारक आहेत. या अंतर्गत महिलांना बांबूपासून विविध उत्पादने तयार करून, डिझाइन, एक कॉमन फॅसिलिटी सेंटर द्वारे बाजाराशी जोडणे,, वेबसाइट इत्यादी ई-कॉमर्स पोर्टलशी जोडले जाते आणि भारतभर आयोजित केलेल्या प्रदर्शनांत  या वस्तू पाठवल्या जातात. 

 नाबार्डने गेल्या वर्षी जिल्ह्यात 250 हून अधिक आर्थिक साक्षरता शिबिरे आयोजित केली आहेत. या शिबिरात ग्रामस्थांना बचत खाते, प्रधानमंत्री जीवन ज्योती विमा योजना, प्रधानमंत्री जीवन सुरक्षा योजना, पीक विमा योजना, प्रधानमंत्री आवास योजना, प्रधानमंत्री स्वानिधी आदी विविध शासकीय योजनांची माहिती दिली जाते. या अंतर्गत, आदिवासी विकास कार्यक्रम – डहाणू प्रकल्पात प्रधानमंत्री जन धन योजना (१२५), बचत खाते (४५०) आणि प्रधानमंत्री किसान समान निधी (१९५) लाभार्थ्यांना लाभ मिळाला आहे.

धानिवरी येथे या कामाची पाहणी करण्यासाठी अनिल रावत नाबार्ड चे उप महाप्रबंधक, हितेश बिलिमोरिया सहाय्यक महाप्रबंधक, सुधांशू अश्विनी जिल्हा प्रबंधक नाजिम पठाण लुपिन फाउंडेशन तसेच प्रकल्प राबविणारे शेतकरी, उपस्थित होते.